ترمومتر یا دماسنج
برای اندازه گیری دمای بدن یا گاهی برای اندازه گیری دمای محیط استفاده میشوند. سه دسته ی معروف دماسنج های دیجیتالی ، جیوه ای و الکلی میباشد.
دماسنج های دیجیتالی دقیق ترین نوع دماسنج ها میباشند.
ترمومتر ها بیشترین استفاده خانگی و صنعتی را دارا میباشند.
ترمومتر های لیزری دما را از روی سطح گرفته و برروی صفحه نمایش نشان میدهد. این نوع ترمومتر ها بهترین نوع برای جاهایی که احتمال خطر برای تماس دارد میباشد.
به طور کلی بدن انسان از طریق گیرنده های حرارتی دو نوع اطلاعات دریافت میکند. یکی از طرف گیرنده های حرارت مرکز (هیپوتالاموس) و دومی گیرنده حرارت پوستی. پوست بدن انسان در مجاورت با هوای پیرامون خود میتواند به دو صورت ارادی و غیر ارادی سعی در تنظیم درجه حرارت کند. ارادی به معنی تغییر لباس یا تغییر دمای بیرون و غیر ارادی به صورت تعریق برای تنظیم خنکی یا گرمی پوست.
دمای داخلی بدن انسان باید در رنج نرمالی بین ۳۶/۷ تا ۳۷/۲ سانتیگراد باشد. تمامی ارگان ها و قسمت های مختلف بدن برای ثابت سازی این درجه در بدن با هم همکاری میکنند. تغییر در این درجه دما به معنای وجود مشکل در داخل بدن است. گاهی که دمای بدن فرد بالا میرود و به اصطلاح گفته میشود که تب دارد، این در نتیجه وجود یک عفونت است. بدن برای کنترل و مبارزه با فعالیت میکروبها و عفونت ها در داخل بدن، دمای بدن را افزایش میدهد.
آستانه خطر در رابطه با دمای بدن با توجه به سن افراد متفاوت است. معمولا در بزرگسالان تب بالای ۳۹ درجه میتواند مشکل ساز شود. فعالیت بسیاری از پروتئین ها و آنزیم های مهم بدن دچار مشکل میشود. در کودکان نیز تب بالای ۳۸ درجه خطرساز است و باید فورا رسیدگی شود.
همانطور که افزایش دمای بدن بسیار مهم است در مقابل کاهش دمای بدن نیز خطر ساز است. کاهش ناگهانی دمای بدن به کمتر از ۳۵ درجه سانتیگراد میتواند عملکرد ارگان های مهم بدن از جمله قلب و جریان خون به کلیه و کبد را مختل کند. قرار گرفتن طولانی در سرما میتواند مسبب شروع این کاهش دما شود. افرادی که دچار کاهش دمای بدن میشوند ابتدا با علايمی مانند سرگیجه، سردرگمی ذهنی، لرزیدن، خواب آلودگی، سفت شدن عضلات و غیره مواجه میشوند.
به طور کلی دمای بدن انسان به فعالیت روزمره وی بستگی دارد. عوامل مثل سیگار کشیدن، ورزش کردن، خوردن و نوشیدن و غیره هرکدام میتواند باعث ایجاد دمای متفاوت در بدن انسان شود. معمولا صبح ها و زمان خواب دمای بدن انسان پایین تر از ظهر ها و بعداز ظهر ها است. استفاده از روش های مختلف نیز میتواند نتایج مختلف عددی را بهمراه داشته باشد.
روش های مختلفی برای اندازه گیری دمای بدن انسان وجود دارد. رایج ترین آن ها استفاده از دماسنج ها و ترمومتر هایی است که در بازه دمایی بدن بتوانند دمای دقیق بدن را اندازه گیری کنند. از انواع روش های اندازه گیری دمای بدن عبارت است از:
- روش زیر بغل : در این روش رنج نرمال بین ۳۵/۲ تا ۳۷/۵ درجه سانتی گراد میباشد.
- روش درون دهان در این روش رنج نرمال بین ۳۵/۵ تا ۳۷/۵ درجه سانتی گراد میباشد.
- روش درون گوش (شیوه ضماخی) در این روش رنج نرمال بین ۳۵/۸ تا ۳۸ درجه سانتی گراد میباشد.
- روش درون مقعد در این روش رنج نرمال بین ۳۶/۲ تا ۳۸ درجه میباشد.
ترمومتر لیزری
یک روش دیگر اندازه گیری دمای بدن و محیط استفاده از ترمومترها لیرزی است. این دماسنج ها میتواند با استفاده از اشعه مادون قرمز و از فاصله مشخص شده، میزان حرارت بدن انسان و محیط را ارزیابی کنند. نحوه کار این ترمومتر با استفاده از لنزها و آینه هایی است که درون دستگاه تعبیه میشود. این لنزها و آینه اشعه مادون قرمز را در یک نقطه متمرکز میکنند و با تبدیل میزان انرژی به سیگنال های الکتریکی، میزان دما را بر اساس درجه بندی فارنهایت یا سانتی گراد بدست می آورند. ترمومتر های لیزری نیز به انواع مختلفی دسته بندی میشوند از انواع آنها عبارتند از:
- ترمومتر تفنگی دو لیزر
- ترمومتر تفنگی تک لیزر
- ترمومتر با قابلیت اتصال به کامپیوتر
- ترمومتر مادون قرمز
- ترمومتر مخصوص یخچال ها و سردخانه های
- ترمومتر های تفنگی ضد آب
- و …
ترمومتر ها از لحاظ نوع استفاده به چند دسته تقسیم میشوند:
